بوی یاس

 شیخ محمد تقی تُستری، در قاموس الرجال، حضرت معصومه (س) را به عنوان بانوی اسوه معرفی کرد و فضیلت وی را در میان دختران و پسران حضرت موسی بن جعفر (ع)، غیر از امام رضا (ع) بی نظیر دانسته است. ایشان در این زمینه چنین می نویسند:  ?در میان فرزندان امام کاظم (ع) با آن همه کثرتشان، بعد از امام رضا (ع) کسی هم شأن حضرت معصومه (س) نیست. بی گمان این گونه اظهار نظرها و نگرش به شخصیت فاطمه دختر موسی بن جعفر (ع) بر برداشت هایی استوار است که از متن و روایات وارده از ائمه اطهار (ع) به دست آمده است. این روایت ها، مقام هایی را برای فاطمه معصومه (س) برشمرده اند؛ مقامی که نظیر آن، برای دیگر برادران و خواهران وی ذکر نکرده اند و به این ترتیب، نام فاطمه معصومه (س) درشمار زنان برتر جهان قرار گرفته است.

به جـــان پاک تو ای دختر امام، ســلام          به هر زمان و مـکان و به هر مقام، سـلام
تویـی که شــاه خراسان بود بــرادر تــو          بـــر آن مقام رفیــع و بـر این مقام، ســلام
به هر عدد که تکلم شـود به لیل و نهار          هــــزار بـار فـــزون تـر ز هـر کـلام، ســلام
صبح تا شب و از شام، تا طلیعه صبــح          بر آستـانه قــدسـت علی الـدوام، ســلام
در آســـمان ولایــت، مــه تمــامی تـــو           ز پای تا به ســرت ای مـــه تـمـام، ســلام
به پیشگــاه تو ای خواهـــر شه کـَـونین          ز فـرد فـرد خلیـق، به صبح و شام ســلام
منم که هر سر مویم به هر زمان گویـد          به جـان پــاک تـو ای دخــتـر امـام، ســلام

حضرت معصومه (س) در زبان دانشمندان و فقیهان گران قدر شیعه، به لقب کریمه اهل بیت یاد می شود. از میان بانوان اهل بیت، این نام زیبا تنها به آن حضرت اختصاص یافته است. بر اساس رویای صادق و صحیح نسب شناس گرانقدر، مرحوم آیت الله مرعشی نجفی، این لقب از طرف امام صادق (ع) بر حضرت معصومه (س) اطلاق شده است. در این رؤیا، امام صادق (ع) به آیت الله نجفی که با دعا و راز و نیاز، تلاش پیگیری را برای یافتن قبر مطهر حضرت زهرا (س) آغاز کرده خطاب فرمود: برتو باد به کریمه اهل بیت.

امام رضا (علیه السلام) از پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت كرد: «لا تَزالُ اُمَّتی بخَیرٍ ما تَحابّوا و تَهادَوْا و اَدَّوا الامانةَ وَ اجتَنِبُوا الحَرامَ و قَرَوُا الضَّیفَ و اَقامُوا الصَّلاةَ و اتُوا الزكاةَ فإذا لَمْ یفَعلُوا ذلِكَ ابتُلُوا بالقَحطِ و السِّنِین»  پیوسته امت من در طریق صلاح و خیر و رفاه است، مادامی كه با یكدیگر دوستی می‌كنند و به هم تحفه می‌فرستند و ارمغان می‌دهند و امانت را ادا می‌كنند و از حرام اجتناب می‌ورزند، مهمان را گرامی می‌دارند و نماز [جماعت] را برپای می‌دارند و زكات را می‌پردازند و چنانچه در این امور سستی كنند و انجام ندهند، به خشكسالی و گرانی و تنگی معیشت مبتلا می‌گردند.

مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحارالانوار، ج72، ص 115.

امام رضا (علیه السلام) فرمود: «إنَّ اللهَ عزَّوجلَّ اَمرَ بِثَلاثةٍ مَقرونٍ بِها ثلَاثهٌ اُخری: اَمرَ بالصّلاةِ و الزَّكاةِ فَمَنْ صَلّی و لَمْ یزَكِّ لَمْ تُقبَلْ منهُ صلاتُهُ و اَمرَ بالشُّكرِ لَهُ و للوالِدَین فَمَنْ لَمْ یشْكُرْ والدیهِ لَمْ یشْكُرِ اللهَ و امرَ باتّقاء اللهِ و صِلَةِ الرَّحِمِ فَمَنْ لَمْ یصِلْ رحَمَهُ لَمْ یتَّقِ اللهَ عزَّوجلَّ» همانا خداوند به سه چیز امر فرموده كه همراه با سه چیزند: به نماز و زكات امر كرده، پس هر كس نماز بخواند و زكات ندهد، نماز او قبول نمی‌شود، به شكر خود و شكر پدر و مادر امر كرده، پس هر كس از پدر و مادرش تشكر نكند، شكر خدا را به جا نیاورده است و به تقوای الهی و صله رحم امر كرده، پس هر كس صله رحم نكند، از خدا هم پروا ندارد.

ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ص 156.

هنگامی كه مأمون از امام رضا (علیه السلام) درخواست كرد كه به اجمال، اسلام خالص را برای او بنویسد، یكی از مواردی كه امام رضا (علیه السلام) بر آن تأكید كرد، پرهیز از اسراف بود. او در پاسخ نوشت: «واجتنابُ الكبائرِ و هی… الكذبُ و الكِبْرُ و الاسرافُ و التّبذیرُ و الخیانةُ و الاستِخْفافُ بالحَجِّ و المُحارَبةُ لاولیاءِ اللهِ تعَالی و الاشِتغَالُ بِالمَلاهی و الاصرَارُ عَلی الذُّنُوب»  و دوری كردن از گناهان كبیره است؛ مانند… تكبر كردن و اسراف و تبذیر و خیانت و كوچك شمردن حجّ خانه كعبه و نبرد با اولیای حق تعالی و سرگرم ساز و آواز طرب شدن و اصرار بر گناهان.

ابن بابویه، همان، ج2، ص 127.